Met 146 optredens was muzikaal gezien 2023 een goed jaar. De meeste optredens heb ik logischerwijs weer gezien in mijn woonplaats Nijmegen, met name in Doornroosje en Merleyn. Maar de meeste bands zie ik op festivals, zoals het Valkhoffestival, Best Kept Secret, en Down The Rabbit Hole. En voor het eerst sinds 2013 ben ik weer eens naar Lowlands geweest.

Dit waren de beste tien optredens die ik heb gezien afgelopen jaar:

10. Bob Vylan, Down The Rabbit Hole, 2 jul

Veel gitaargeweld is er dit jaar niet te vinden op Down The Rabbit Hole. De bands zijn net niet op een hand te tellen, en het lijkt alsof het festival zich steeds meer op electronische muziek focust. Dan is het logisch dat op zondagavond er nog genoeg energie over is voor Bob Vylan.

Met hun aanstekelijke rapmetal weten ze de hele tent te laten kolken in een grote circle moshpit. De shirts gaan uit. Mensen vragen zich af of ze dit wel gaan overleven. Een geweldige explosie, een mini tornado in de Fuzzy Lop. En de band is ook zichtbaar dankbaar.

9. Froukje, Doornroosje, 11 mei

Froukje is nog maar twintig jaar oud, heeft haar debuutalbum nog niet uitgebracht, maar dat zou je niet zeggen als je ziet wat er allemaal op het podium staat. In het midden is een huiskamer nagebouwd. Sommige nummers zit Froukje in haar kamer, en dan komt dat gevoel van opgesloten zijn weer helemaal naar boven. Rondom de huiskamer staan vier enorme stellages waar de rest van de band op staat. Deze grote productie verwacht je niet bij iemand die eigenlijk nog maar twee EPs heeft. Maar het klopt allemaal wel, en er gebeurt heel veel op het podium, alles om de toch al indrukwekkende nummers nog meer tot hun recht te laten komen.

8. Cloudsurfers - Valkhoffestival, 16 jul

De Cloudsurfers spelen een thuiswedstrijd. Op het Boog podium van het Valkhoffestival trappen ze af en geven drie kwartier vol gas. Het staat bomvol en de energie slaat moeiteloos over op het publiek. Zo'n golf van geluid trekt je aandacht, je kan er niet meer aan ontsnappen. Het is wellicht allemaal niet bijster speciaal, maar het is wel gewoon kneiter goed.

7. Heartworms, Down The Rabbit Hole, 30 jun

Heartworms heeft nog maar een EP uitgebracht, maar heeft al genoeg mensen weten te overtuigen. Zo ook de programmeurs van Down The Rabbit Hole. Omdat ze nog niet zoveel nummers heeft, duurt het optreden maar een half uurtje, maar dit concert kunnen we omschrijven als kort maar krachtig. Als de nacht begint, gilt de gitzwarte postpunk in de oren en weten ook mij te overtuigen.

6. Lambrini Girls, Valkhoffestival, 15 jul

De dag begint mooi met een blauwe lucht en een stralend zonnetje. Maar als de Lambrini Girls mogen beginnen valt het inmiddels met bakken uit de hemel. Laat het maar aan deze Engelse punktrio over met "fuck it" mentaliteit om toch de planken vol te krijgen. Al na het eerste nummer staat Phoebe Lunny al tussen het publiek, niet veel later volgt de bassist ook. De regen lijkt niet meer te deren, de mensen willen deel uitmaken van deze punkshow.

Dan zit de zangeres weer op iemand zijn schouders, terwijl een andere bezoeker microfoonstandaard moet spelen. Het is niet alleen entertainment, de band uit Brighton komt ook met een boodschap. Spreek elkaar aan als je grensoverschijdend gedrag ziet, transvrouwen zijn vrouwen en transmannen zijn mannen, iedereen moet zich veilig kunnen voelen. Activistisch plezier is de beste vorm van plezier.

5. De Jeugd van Tegenwoordig, Lowlands, 20 aug

Ik heb De Jeugd al best vaak gezien, en ik was eigenlijk ook niet van plan om op Lowlands weer te gaan. Maar het is de perfecte setting. De zon gaat onder, de schapenwolkjes geven de lucht een geweldig mooie oranje kleur en De Jeugd pakt uit. Of zoals Faberyayo vraagt: "Zijn jullie VVD'ers of gaan we er een leuk feestje van maken?". Het is zoals 3voor12 zegt, een hiphop concert met de intensiteit van een rock show.

"Watskeburt?!" doet het nog steeds goed. Het nieuwe "Ze is pas net begonnen (Leerstage / Werkstage)" is een instant hit. "Sterrenstof" klinkt over het veld als de lucht diep oranje kleurt, en met "Ik kwam haar tegen in de moshpit" stampen we de avond in. Het feestje is compleet als ze "De Formule" en "Gemist". De setlist klopt helemaal met hoe de avond valt. Het is een van die magische optredens waar alles stukjes precies goed in elkaar schuiven.

Het hele concert is terug te zien op Youtube.

4. Chibi Ichigo, Valkhoffestival, 21 jul

"Je hebt je camera thuis gelaten vanavond? Daar ga je spijt van krijgen", zegt een vriend me. En als Chibi Ichigo het podium betreedt snap ik wat hij bedoelt. De Vlaamse zangeres wordt het hele optreden bijgestaan door twee dansers en de choreografie is meeslepend, en het is een genot om naar dit optreden te kijken. Tegelijkertijd is de muziek enorm dansbaar. Een zachtvriendelijke stem klinkt boven de harde elektronische beats uit. Met een geweldige afsluiter "GRACHT" waarvoor ze het publiek vraagt alles op te nemen met de telefoon en de footage naar haar te sturen voor een toekomstige videoclip. Er wordt massaal gehoor aan gegeven, maar er wordt ook hard meegedanst, waardoor de geproduceerde beelden letterlijk schokkend zullen zijn.

3. The Offspring, Vorst Nationaal (BE), 19 mei

Ik heb er nog steeds een beetje spijt van, dat ik op Lowlands 1996 niet naar The Offspring ben geweest. En tot deze dag had ik ze nog steeds nooit live gezien.

Als de voorprogramma's klaar zijn, klinkt "Intermission" door de zaal. Er vliegt een zeppelin door de zaal die het publiek filmt. Op het scherm verschijnt af en toe een kisscam. Een man in een apenpak gooit t-shirts de zaal in. Echt punk is het allemaal niet, maar het publiek hoeft zich niet te vervelen. En als de aftelklok op nul staat en "Come Out And Play" ingezet wordt, is de toon gezet. Op verschillende plekken in de zaal ontstaan mosh pits, en dan wordt er versneld met "All I Want".

De setlist heeft maar liefst ruimte voor vijf nummers van "Smash". Dexter Holland is goed bij stem, er is tijd voor enkele grappen en grollen, Noodles mag wat bekende punkriffs spelen, en cover van de avond is "Blitzkrieg Bop" van The Ramones. De pianoversie van "Gone Away" maakt veel los bij ons, met name omdat we begin dit jaar een goede vriend hebben verloren.

De show eindigt met de grootste hits, "Why Don't You Get A Job?", "Pretty Fly", en "Self Esteem". Een show met alles er op en er aan, een lach en een traan, en waar we een of twee blauwe plekken als aandenken hebben overgehouden.

2. Elmer, Lowlands, 18 aug

Elmer is een beetje mijn artiest van 2023. Ik hoorde haar track "Je Vader" voor het eerst op een barbecue in de lente. "Jezus, wat heb je nu weer opgezet?" is de initiele reactie. Dan staat ze opeens op de affiche van het Valkhoffestival. Als voorbereiding luisteren we alle nummers op Spotify en vooral "Suzan en Freek" leren we ons helemaal uit ons hoofd.

Het podium is aangekleed met een wasmachine, waslijn met wit ondergoed, een grote radio met dj-hond. Het is absurdistisch, het is tof.

Helaas door enkele technische problemen is er in het Valkhofpark geen tijd meer voor "Suzan en Freek" en "Je Vader". Het festival kent een strakke programmering en tolereert geen uitloop. Ook niet als het publiek nog minutenlang Elmer's naam scandeert.

Op het laatste moment wordt Elmer aangekondigd als invaller op Lowlands. We gaan op herhaling in de X-Ray en nu is de puzzel compleet als aan het einde de twee missende nummers worden ingezet, en niet alleen Elmer, maar een tiental mensen in wit ondergoed op het podium staan te springen.

Als kers op de taart speelt Elmer op de laatste dag ook nog in de duwtent. Een minitent waar zo'n twaalf mensen inpassen die over het terrein heen rijdt. Ik zing uit volle borst mee met "Suzan en Freek" en mag een deel in de microfoon mee bleren. Is de training toch niet voor niets geweest.

1. Young Fathers, Best Kept Secret, 10 jun

Dit is een van de bands waar ik het meest naar uitkijk op Best Kept Secret en het maakte de verwachtingen volledig waar. Sterker nog, ze werden torenhoog overtroffen. Zelden heb ik zo'n grote grijns gekregen tijdens een concert. Het heeft me overdonderd en overtuigd. De Schotse band is ook zeer intens en kijkt evenzo het publiek in. Met de prikkelende mengelmoes van muziekstijlen kun je niet stil blijven staan.

En ook de band beweegt steeds opzwepender. Dan slaat het weer om en is het intiem, vervolgens is het weer totale chaos. Een extase, een trip van een uur, om daarna weer te ontwaken en te kunnen realiseren wat voor geweldig optreden je net getuige van bent geweest. Dit was voor mij met stip het beste optreden van het jaar, en een van de beste concerten aller tijden.

Bekijk hier het hele concert op Youtube.

Complete lijst

Thus Love (8 feb, Merleyn)

Doodseskader, Psychonaut, Brutus (2 mar, Doornroosje)
Oust, Cold Brats, GEL (7 mar, Merleyn)
Hedvig Mollestad Trio (16 mar, Merleyn)
Josephine Odhil, EUT (30 mar, Merleyn)

Josephine Odhil, Altin Gün (5 apr, Doornroosje)
Meis, Prins S. en de Geit (29 apr, Doornroosje)

Sam Shackleton, Pokey LaFarge (3 mei, Doornroosje)
Postmodern Jukebox (10 mei, Effenaar)
Luna Morgenstern, Froukje (11 mei, Doornroosje)
Trash Boat, Four Year Strong, The Offspring (19 mei, Vorst Nationaal (BE))

The Warning, Royal Blood (5 jun, Doornroosje)
cumgirl8, Joe Valence & Brae, Billy Nomates, Caroline Polacheck, Chemical Brothers, De Staat (9 jun, Best Kept Secret)
Kevin Morby, Gaye Su Akyol, Black Country New Road, The Cool Greenhouse, Two Door Cinema Club, Young Fathers, Goldband, Sophie Straat, Psychedelic Porn Crumpets (10 jun, Best Kept Secret)
Crack Cloud, Julia Jacklin, Japanese Breakfast, Christine and the Queens, The Mars Volta, Aphex Twin, Royksopp (11 jun, Best Kept Secret)
The Complete Recordings of Hezekiah Procter, Hipbone Slim and the Kneejerks, Bob Wayne & The Outlaw Carnies, Amigo The Devil, Dee's Honeytones, Shannon and the Clams, The Mullet Monster Mafia, The Courettes, Batmobile (17 jun, Kids 'n' Billies)
Froukje, The Murder Capital, Confidence Man, Tramhaus, The Whitest Boy Alive, Agar Agar, Heartworms (30 jun, Down The Rabbit Hole)

Altin Gün, IDLES, Burna Boy (1 jul, Down The Rabbit Hole)
Sleaford Mods, Bob Vylan, Special Interest, Paolo Nutini (2 jul, Down The Rabbit Hole)
Psywarfare, Uniform (10 jul, Merleyn)
Misprint, Sophie Straat, The Super Soakers, Deadletter, Library Card, Lambrini Girls, Thumper, Pol, Frankie and the Witch Fingers, Baby Volcano (15 jul, Valkhoffestival)
The Beths, Σtella, Bumble B. Boy, Ramkot, Cloudsurfers, Keg (16 jul, Valkhoffestival/ Vierdaagsefeesten)
Bootleg Betty, Hammok, Drukwerk (17 jul, Valkhoffestival/ Vierdaagsefeesten)
Nette Meisjes, Nana Benz Du Togo, Nusantara Beat, Free Love, Lander & Adriaan (18 jul, Valkhoffestival/ Vierdaagsefeesten)
Girli, July Jones, Elmer (19 jul, Valkhoffestival)
Minami Deutsch (20 jul, Valkhoffestival)
Boss Capone & Patsy, The Mocks, Chibi Ichigo, Kaboutertje Putlucht, Roland Cristal (Valkhoffestival)

AJ Suede, DJ Eldon Somers, R.A.P. Ferreira (16 aug, Merleyn)
KennyHoopla, Deki Alem, Mother Mother, Elmer, Amyl and the Sniffers, John Coffey (18 aug, Lowlands)
Ploegendienst, Sierra Ferrell, Partiboi69, Sho Madjozi, Dorian Electra (19 aug, Lowlands)
Elmer, Joe Unknown, Elias Mazian, Turnstile, De Jeugd van Tegenwoordig, Billie Eilish, T & Sugah, Dimension, Black Sun Empire, Gladde Paling (20 aug, Lowlands)
Earth Tongue, Greenleaf (23 aug, Doornroosje)

Baby's Berserk (11 okt, Merleyn)
Static Dress, Neck Deep (19 okt, Doornroosje)

Remme (16 nov, Merleyn)
ascendant vierge (23 nov, Doornroosje)

Heartworms, Bumble B. Boy, Lebanon Hanover, Gilla Band, Dream Wife, cumgirl8, Shame, Lambrini Girls (2 dec, Zeitgeist, Doornroosje)
Thijs Boontjes (6 dec, Doornroosje)